Klimaatverandering is geen toekomstscenario meer, we zitten er middenin. Van langdurige droogte tot extreme piekbuien: onze leefomgeving staat onder druk. In deze uitdagingen spelen bomen een dubbele rol. Ze helpen onze leefomgeving klimaatbestendiger te maken, maar tegelijkertijd hebben ze zelf te lijden onder de gevolgen van klimaatverandering.
In deze blog ontdek je:
Bomen verbinden het ecosysteem, zowel boven als onder de grond, en spelen een onmisbare rol in het behoud van een gezonde leefomgeving
Bomen zijn onmisbaar voor een veerkrachtig ecosysteem. Ze leveren talloze ecosysteemdiensten, die zowel de mens als de natuur ondersteunen.
Geredeneerd vanuit de mens:
Vanuit dit perspectief zien we bomen als leveranciers van voordelen:
Geredeneerd vanuit het ecosysteem:
In een gezond ecosysteem werken bomen samen met andere organismen:
Zoals in de European Tree Manager-opleiding van IPC Groene Ruimte wordt benadrukt: bomen dragen bij aan het héle ecosysteem, niet alleen aan de mens.
Bomen staan onder druk door de steeds extremere weersomstandigheden. Hier zijn enkele van de grootste uitdagingen:
1. Hittestress
Bij hoge temperaturen moeten bomen zichzelf afkoelen door water te verdampen via hun bladeren. Boven de 25 graden stoppen veel boomsoorten met verdampen, waardoor de natuurlijke verkoeling wegvalt. Oververhitting zorgt voor:
2. Droogte
Minder regenval en dalende grondwaterstanden maken het voor bomen moeilijker om water op te nemen. Vooral jonge bomen en bomen op arme groeiplaatsen sterven door een tekort aan water.
3. Wateroverlast
Bij hevige regenval kunnen wortels verdrinken door zuurstofgebrek in de bodem. Dit verstoort de wateropname en kan leiden tot wortelrot.
Steden zonder bomen zijn tot 7 graden warmer. Dit heet het stedelijk hitte-eiland-effect, bomen helpen dit aanzienlijk te verminderen. Al leven bomen in steden leven gemiddeld wel 10-20 jaar korter door de combinatie van hitte, droogte en vervuiling.
1. Kies de juiste boomsoorten
Werk met soorten die bestand zijn tegen droogte, hitte en wateroverlast. Denk hierbij aan inheemse soorten die aangepast zijn aan lokale omstandigheden. Gebruik kennis uit projecten zoals CSI Trees om keuzes te baseren op wetenschappelijke data.
💡 Tip: Volg de workshop ‘Verschuiving klimaatzones: welke boomsoorten hebben we nodig?’ door Marc Ravesloot (WUR) tijdens de Nationale Boomverzorgingsdag op 21 maart 2025. Leer welke boomsoorten toekomstbestendig zijn en waar je in moet investeren om je bomenbestand veerkrachtig te maken.
2. Verbeter de groeiplaats
In stedelijke gebieden is de bodem vaak verdicht, wat de groei van bomen belemmert. Creëer groeiplaatsen die voldoende ruimte, water en voedingsstoffen bieden. Mulch en waterdoorlatende bodembedekking zijn hierbij goede opties.
💡 Tip: Volg de workshop ‘Hoe zien klimaatbestendige groeiplaatsen eruit?’ door Robin Driessen en Bert van Gils (GreenMax). Ontdek hoe je groeiplaatsen ontwerpt en revitaliseert met oplossingen die écht werken in de praktijk.
3. Bescherm bomen tegen hittestress
💡 Tip: Volg de workshop ‘Zonnebrand bij bomen: hoe pakken we dat aan?’ door Kees Flier (Tree O Logic). Leer hoe je bomen effectief beschermt tegen zonnebrand en welke methoden wél en niet werken.
4. Pas natuurvolgend beheer toe
Kies voor een onderhoudsstrategie die natuurlijke processen ondersteunt. Dit betekent minder ingrijpen en meer ruimte geven aan de dynamiek van de natuur. Maak gebruik van boomdata. Moderne technologieën, zoals digitale boomkronen en veldanalyses, bieden gedetailleerde inzichten in de gezondheid en groeiomstandigheden van bomen. Met deze data kun je gerichte en effectieve maatregelen nemen.
💡 Tip: Volg de workshop ‘Van risico gestuurd naar natuurvolgend boombeheer’ door Rob Borst (Gemeente Arnhem). Ontdek hoe Arnhem natuurvolgend beheer toepast en wat jij hiervan kan leren.
Klimaatverandering stelt ons voor uitdagingen, maar ook kansen. Door bomen beter te beschermen en ons bomenbestand toekomstbestendig te maken, werken we aan een veerkrachtige en gezonde leefomgeving.
Wil je meer leren over bomen en klimaatadaptatie? Kom naar de Nationale Boomverzorgingsdag 2025 op 21 maart!