Banner ipc website

Omgevingswet/natuurwetgeving Biodiversiteit & klimaat Wat is natuur in Nederland?

Onderwerpen
Natuurwetgeving
12 maart 2025
Foto susanne driessen

Wat is natuur in Nederland?

Hebben we in Nederland eigenlijk nog wel ‘echte’ natuur? Toegegeven, deze vraag leidt tot een discussie waar we niet uit gaan komen, zeker ook omdat er zoveel definities en gedachten zijn bij het woord natuur. Maar het levert wel stof tot nadenken.

Definities voor natuur

Van Dale zegt hierover: na·tuur (𝘥𝘦; 𝘷): alles op aarde wat niet door de mens is gemaakt: de planten, dieren, bergen enz.: 𝘸𝘢𝘯𝘥𝘦𝘭𝘦𝘯 𝘪𝘯 𝘥𝘦 𝘷𝘳𝘪𝘫𝘦 𝘯𝘢𝘵𝘶𝘶𝘳; 𝘱𝘶𝘶𝘳 𝘯𝘢𝘵𝘶𝘶𝘳, gezegd van iets dat of iem. die geheel natuurlijk is.

Als we van deze definitie uitgaan, hebben we nog verrekte weinig echte natuur in Nederland. De vraag wordt dan eerder: Wat 𝘷𝘪𝘯𝘥𝘦𝘯 wij nog natuur? Is een monocultuur natuur (bv als deze vanzelf als eindstadium in ontstaan)? Is een strak aangelegde tuin met veel verschillende soorten planten die passen bij de locatie, en met weinig verharding, dan ook (een ander soort) natuur? 

Of is dan toch een zekere mate van verrommeling nodig? Moet de Basiskwaliteit Natuur behaald worden? Of moet het natuurlijke systeem helemaal vanzelf ontstaan zijn en met rust gelaten worden? Of zijn wij mensen eigenlijk onderdeel van het totale proces, en daarmee ook een vorm van natuur?

Postzegelnatuur

In Nederland hebben we in feite te maken met een enorme versnippering in landschapstypen, en daarmee ook een vergaande vorm van postzegelbeheer. Elk gebiedje zijn eigen invulling, eigen beheertype, eigen doelstellingen. 

Maar als je dan weer uitzoomt en naar ons kleine landje als geheel kijkt, wordt het toch gedomineerd door de bebouwde omgeving, met daartussendoor de wat groene zones en natuurlijk wel de lokale verschillen. Zelfs ons grote natuurgebied de Veluwe wordt doorsneden door meerdere snelwegen en provinciale wegen, en onderbroken door de diverse dorpen en steden in het gebied.

Zelfs ons grote natuurgebied de Veluwe wordt doorsneden door meerdere snelwegen en provinciale wegen, en onderbroken door de diverse dorpen en steden in het gebied.

Wat mij betreft moet de conclusie zijn dat het een beetje van alles is. Op een aantal locaties is het mogelijk om de boel te laten gaan, en het proces van successie de ruimte te geven. Daar waar een eindstadium niet gewenst is (waar juist andere beplanting en fauna extra waardevol zijn) zal toch een vorm van beheer nodig zijn. Denk alleen al aan de heidevelden waar periodiek de boomvormers uit verwijderd moeten worden, om verbossing en daarmee verlies van heide te voorkomen.

Heide

Boomvormers worden in heidevelden periodiek verwijderd om verbossing en daarmee het verlies van heide te voorkomen.

Beheerkeuzes op basis van kennis

Het is van belang om bij het maken van de beheerkeuzes voor een gebied de juiste kennis in huis te hebben. Niet elke set van maatregelen leidt tot het gewenste resultaat in elk gebied. Niet elk gebied heeft dezelfde (gebruiks-)functie. En regelmatig heb je ook te maken met bovenliggende kaders en wetten die maken dat niet alles mogelijk is, of bepaalde dingen juist moeten. 

Het is van belang om bij het maken van de beheerkeuzes voor een gebied de juiste kennis in huis te hebben

Dus schakel vooral experts in met relevante kennis. Denk aan de ecologisch deskundigen, de adviseurs biodiversiteit, de ter zake kundigen t.a.v. wettelijke natuurbescherming. Zij kunnen adviseren over de passende invulling en al dan niet beheer van je gebied. Of word zelf die expert! Bij IPC Groene Ruimte vind je de training of opleiding die bij je past.

Susanne Driessen

Senior opleidingsadviseur en expert wettelijke natuurbescherming

Vanuit haar expertise in groenbeleid en regelgeving onder de Omgevingswet, brengt Susanne theorie en praktijk samen. Ze deelt kennis over beleid, wetgeving en de groene leefomgeving. Ze heeft ervaring als adviseur en traint en ontwikkelt bij IPC Groene Ruimte. Die brede ervaring zet ze nu in om professionals te begeleiden in de complexe wereld van de Omgevingswet.

Susanne Driessen MR 5
Contact Susanne
Terug naar overzicht